ترور و تروریسم یک اصطلاح سیاسی است که دارای دو معنا است:

در معنای اوّل به حکومتی که پیرو اصل استیلای رعب و وحشت و شدت عمل باشد، تروریسم گفته می شود. تروریسم اگر چه سابقه­ای طولانی دارد، ولی از وقتی مصطلح شد که پس از سقوط حکومت ژیروندن­ها در فرانسه، حکومتی بر سر کار آمد که به حکومت انقلابی معروف شد و از 31مه 1793تا 1794ادامه یافت. این انقلاب اعدام­های فراوانی را متضمّن بود و در طی آن مخالفان حکومت به شدت سرکوب شدند.(1)

معنای دوم ترور معنای مصطلح فارسی آن است که «قتل­هاى سیاسى با اسلحه» را شامل می­شود. به هر ترتیب، معنای دوم را زیر مجموعة معنای اوّل باید دانست و از دستاوردهای آن طرز تفکر تلقی نمود.

آیا اسلام با این تفکر هم عقیده است و بر آن صحّه می گذارد؟

جواب: این پرسش را باید از تاریخ جست. اسلام در سرزمینی ظهور کرد که به بت پرستی و اشرافی گری و فساد عادت کرده بود. لذا از آغاز دعوت، پیامبر و پیروان اندکش در تنگنای بسیار قرار گرفتند و متحمل سختی­های فراوان شدند. ایجاد ناامنی و عدم احساس آرامش برای مسلمانان و شکنجه و آزار کسانی که پناهی نداشتند تا ازتعرض در امام باشند و کشتار زنان و مردان مسلمان، همچون یاسر و سمیه (پدر و مادر عمار) به خاطر اصرار برعقیدة توحید و هجرت گروهی از مسلمانان به حبشه، گواه صادقی است بر این که اسلام در محیطی آمیخته با رعب و فشار و تهدید به مرگ رشد کرد. در تاریخ می­بینید مشرکان بارها قصد جان پیامبر را کردند، ولی چون ابوطالب ـبزرگ قریش ـ قسم یاد کرده بود اگر خون پیامبر ریخته شد، خون­ها از اشراف قریش ریخته خوهد شد، از ترور پیامبر منصرف شدند. تبعید مسلمانان به شعب ابی طالب، نشانة دیگری از تفکر تروریستی است.(2)

همچنین می بینید پس از وفات حضرت ابوطالب، توطئة قتل پیامبر طراحی و برنامه ریزی می­شود و در«لیلةالمبیت» به اجرا در می­آید که علی (ع)به جای پیامبر در بستر قرار می­گیرد و توطئه نقش بر آب می­شود. هجرت پیامبر به مدینه نیز به دلیل نجات جان خویش و مسلمانان روی داده است.

در دوران ائمه نیز، این تفکر شوم ملاحظه می­شود. سرکوبی مخالفان به هر وجه و هر نوعی که امکان دارد! در حکومت معاویه این شیوه را به خوبی می­تواند دریافت. قتل عام شیعیان علی (ع)در زمان معاویه، سوء قصد به جان امام حسن (ع) و پس از آن شهادت امام بر اثر توطئة معاویه، شاهدی بر این مدعا است.

حکومت سایر سلاطین بنی امیه و خلفای بنی عباس، جز در مواردی اندک، حکومتی استبدادی و تروریستی است و سرنوشت امامانی چون امام حسین و امام سجاد تا امام حسن عسگری و غیبت امام زمان (ع) نشانه های وجود این شیوه در حکومت های آن دوره است .

با این پیشینة تاریخی، آیا می­توان گفت که اسلامی که بهترین خلق خدا و فرزندان پاکش در این راه آزرده ورنجیده و شهید شده­اند، طرفدار ترور و تروریسم است ؟ مسلّماً خیر!

در انقلاب اسلامی ما نیز، ترور نقش خانمانسوز و ناجوانمردانة خویش را بازی کرد و بهترین فرزندان انقلاب را از ملت گرفت. امام خمینی (ره ) دربارة این عمل شوم فرمود: «ترور تز نامردها است». الحق چنین است، زیرا تحمل نکردن مخالفان و سرکوبی آنان به هر نحو ممکن، جز بی منطقی و ناجوانمردی و زیر پا گذاردن معمولی­ترین و ابتدایی­ترین اصول و حقوق انسانی چه چیز دیگری می­تواند باشد؟

در مورد حکم اعدام سلمان رشدی باید بگوییم این حکم با ترور به طور کلی تباین دارد. مگر امام نمی­توانست پیش از صدور حکم، چند نفر را بفرستد تا رشدی را بکشند؟ اتفاقاً راحت می­توانست، زیرا از او محافظتی نمی­شد وقتل او کار بسیار راحتی بود، ولی آیا با مرگ سلمان رشدی و بانیان نشر کتاب آیات شیطانی، ریشة توطئه بر ضد اسلام و توهین به مقدس­ترین ارکان اسلام، مانند پیامبر خدا و جبرئیل و... کنده می­شد؟

حکم امام دربارة اعدام سلمان رشدی، از آن رو بود که مقدس­ترین اعتقادات متجاوز از سه میلیارد مسلمان جهان را زیر سؤال برده و هم پیامبر را استهزا کرده و هم قرآن را آیات شیطانی قلمداد نموده بود و با هماهنگی استکبار جهانی بر ضد اسلام کتابی نوشته بود تا در اذهان مردم اروپا و آمریکا و شرق و غرب، آیین اسلام را برگرفته از شیطان جلوه دهد و سلمان رشدی تنها یک مرتد و محارب و مفسد فی الارض نیست، بلکه وسیله­ای برای تهاجم فرهنگی آمیخته با اتهامات و دروغ­ها علیه اسلام و علیه پیامبر(ص) شده است. فتوای امام در جهت خنثی کردن یک توطئة جهانی بود که همة آنها می­خواستند کتاب را به تمامی زبان ها ترجمه کنند و به سهولت در اختیار جوان­های مسلمان و کسانی که هوادار اسلام هستند بگذارند. حکم قتل او در درجه اوّل یک حرکت سیاسی و تدافعی علیه استکبار بود و در درجة دوم یک حکم شرعی و در درجة بعد یک حکم اعتقادی و مذهبی و سیاسی.

این حکم، هشدار و اخطاری به روشنفکران اسلامی بود که بیدار باشید توطئة جهانی در حال تشکل است.

واضح است صدور این حکم با دستور ترور که یک نظر افراطیِ شخصی یا گروهیِ پنهانی است، خیلی فرق دارد و قیاس این دو با هم مانند این است که حکم قاضی و حاکم شرع اسلامی را در مورد قتل یک نفر، ترور بدانیم! بسیاری از«مرتدان، در جوامع اسلامى آزادانه زندگى مى­کنند و کسى متعرض آنها نمى­شود و در ایران ارتداد هست، اما کسى بدان کارى ندارد».

در مورد ترور حسنعلی منصور، چیزی شبیه آن چه گفتیم، مطرح است.

باید تذکر بدهیم قتل وی به فرمان امام خمینی نبود. امام با قانون کاپیتولاسیون به شدت مخالفت کرد و لغو سریع آن را خواستار شد، ولی دستور ترور منصور توسط ایشان صادر نشد و شواهد تاریخی این مطلب را تأیید می­کند. پس از مرگ منصور، مرحوم آیت اللّه خویی و آیت اللّه بهبهانی و دیگران تلگراف­هایی، با مضمون اسلام ستیزی منصور، برای نخست وزیر وقت (امیرعباس هویدا) فرستاده­اند و او را از پیگیری رویه برحذر داشتند و امام خمینی در ترکیه تبعید بود و تلگرافی صادر نکرد.(3)

ترور منصور به دست محمد بخارایی صورت گرفت که از اعضای هیأت مؤتلفة اسلامی بود. این هیأت تحت نفوذ آیت اللّه انواری بود و علی­الظاهر از آیه الله میلانی حکم قتل منصور را گرفته بودند.

به هر صورت، قتل منصور ـ اگر چه هنوز معلوم نیست دقیقاً چه کسی حکم قتل را صادر کرد ـ جهت تأمین منافع شخصی یا گروهی صورت نگرفت، بلکه جهت پاسداری از ارزش های اسلامی و حیثیت مسلمانان به وقوع پیوست؛که با ترورهای سیاسیِ مصطلح فرق بسیار دارد.

البته این بدان معنا نیست که هر کس با عنوان پاسداری از ارزش های اسلامی حق دارد دست به ترور و قتل دیگری بزند، بلکه در روزگار کنونی که ولایت فقیه در رأس امور است، چنین احکامی از سوی ایشان یا حاکمان شرع دیگر، به صورت علنی و از طرف دادگاه های اسلامی باید صادر گردد و برای پاسداری از ارزش ها، نیازی به پنهان کاری و ترورهای مخفیانه ـ که ثمره­ای جز بدنام کردن اسلام و شیوع نا امنی و نا آرامی ندارد ـ نیست. چنین کارهایی امروز قطعاً حرام است و نوعی مبارزه با ارزش­های اسلامی محسوب می گردد.

پی نوشت ها:

1. فرهنگ اصطلاحات سیاسی، ذیل عنوان ترور؛ لغت نامه دهخدا، ذیل همان کلمه.

2. تاریخ پیامبر اکرم، صفایی حایری، انتشارات مسجد جمکران، ذیل عنوان شخصیت ابوطالب.

3. نهضت روحانیون ایران، علی دوانی، ج 3؛ نهضت امام خمینی، حمید روحانی، ج 1.